Odaklan(ama)ma!

Sevgili dostlarım, uzun bir bayram tatili arasından sonra sizlerin çok sık sorduğu ve benim de aile fertlerimin çözüm aradığı bir konu üzerine yazmaya karar verdim. Tabii bunun için biraz da araştırma yapmam gerekti çünkü teknolojiyle ilgili ilk rahatsızlıkların başladığı (ilk şikâyet gözlerde yanma olmuş bu arada) 1970’lerden bugüne kadar bilgisayar ve sonrasında telefon, akıllı telefon ve tabletler hayatımızdan çıkarılamaz, çıkarılması teklif dahi edilemez eşyalarımız oldu. Telefonunun şarjı bittiği için panik atak yaşayanlar için değil bu yazım, henüz o aşamaya gelmemiş, planlarını gerçekleştirmek için dikkat dağıtıcı şeyleri kendi kontrolüne almak isteyenler için. Bu aslında bir eğitim yazısı ancak tabii ki iş yaşantınızda da işinize yarayacaktır. Anlayacağınız, bilgisayarda çalışırken sosyal medya, YouTube, Netflix vs. gibi dikkat dağıtıcıların işlerine engel olmaması için yanıp tutuşanlar, toplanın size anlatıyorum bunları. Ve sevgili öğrencilerim, artık essay yazamadım, okuma parçasını okuyamadım gibi mazeretlerinize de daha az maruz kalacağımı umuyorum J.

Öncelikle şunu kabul edelim ki sosyal medya, YouTube, Netflix gibi yararlandığımız uygulamaların yaratıcıları ve çalışanları dünyadaki en parlak beyinlerden. Yani onlarla olan mücadelemiz asimetrik bir savaş aslında, eşit imkanlara sahip değiliz. Yine de bu teslim olmamız gerektiği anlamına gelmiyor tabii ki. Bu savaşta bizim silahlarımız da en azından öz disiplinimiz yeterince gelişinceye kadar, yine teknolojinin hizmetimize sunduğu araçlar olacak tabii ki. İşte tam da bu noktada dikkat dağıtıcıları engelleyen odaklanma uygulamaları imdadımıza yetişiyor. Odaklanma uygulamalarıyla ebeveyn kontrol uygulamalarını birbirine karıştırmayın lütfen. Çocukların telefonlarında hangi saatlerde neler yapabileceğini kontrol edebileceğiniz “OurPact” gibi uygulamalar var ve ilk telefonuyla birlikte kullanmaya başlarsanız kabullenmeleri daha mümkün oluyor. Hayır, bugün anlatacaklarım başkasının hayatını değil kendi hayatlarımızı düzenlemekle ilgili, yani çok daha zorlu bir görev. Önümüzdeki hafta ise zihinsel olarak odaklanmayla ilgili bilgileri paylaşacağım ki okuması daha kolay olsun.

Şimdi, bir odaklanma uygulamasından beklentilerimi sıralayayım:

• Bizim belirleyeceğimiz web sayfalarını ve uygulamaları engellemeli,
• Bu sayfalara girebileceğimiz ve uygulamaları kullanabileceğimiz zamanları belirlememize izin vermeli,
• Uygulamayı devre dışı bırakmak çok kolay olmamalı,
• Mümkünse bizi odaklanmamız yönünde teşvik etmeli.

 İlk bulduğum uygulama “Freedom”. (https://freedom.to/). Hem bilgisayarınızda hem de tablet ve telefonlarınızda kullanabileceğiniz bir uygulama. Bilgisayarınızda yaptığınız tüm ayarların telefonlarınızda da geçerli olmasını sağlayabiliyorsunuz. Tabi ücretli olduğunu da söylemeliyim. Aylık, yıllık ve ömür boyu geçerli satın alma seçenekleri var. Tüm cihazları kapsadığı için favorim oldu. Ayrıca önceden etiket şeklinde girilmiş web sayfaları ve uygulamaları seçmek çok kolay, yine de siz de engellemek istediğiniz sayfaları ve uygulamalarınızı seçebiliyorsunuz. Hemen hemen tüm işletim sistemlerinde çalışması çok büyük bir artı.

Mac bilgisayarlar için “Serene” adlı uygulama var (https://sereneapp.com/). Sadece yıllık abonelik seçeneği var ve fiyatı Freedom’dan daha yüksek. Bu uygulamada da öncelikle günlük hedeflerinizi girerek başlıyorsunuz. Kaç görev yapacağınızı ve bunların ne kadar süreceğini siz belirliyorsunuz. Sonra odaklanma zamanı geldiğinde “Go Serene” düğmesine basıyorsunuz ve dikkat dağıtıcılar engelleniyor. Yakında Windows versiyonu da piyasaya çıkacakmış.

“Cold Turkey Blocker” (https://getcoldturkey.com/) da bir uygulama ve web sayfası engelleyici. Ancak bu uygulama sistemsel olduğu için kandırmak hemen hemen imkânsız. Yani sistem saatini, dilini, ülkenizi değiştiremiyorsunuz engelleme açıkken. Hatta çalışmanız gereken saatlerin dışındaki tatil saatlerinizde bilgisayarınızı açmayı bile engelleyebiliyorsunuz (bu Türkiye’deki patronlarla çok gerçekçi olmasa da J) ve bilgisayarınızı açtığınızda boş bir ekranla karşılaşıyorsunuz. Ömür boyu kullanım için bir kere satın almanız gerekiyor. Uygulama aktifken uygulamayı kaldıramıyorsunuz. Yani özellikle kendi kendini sabote eden kişiler için ideal.

“LeechBlock” (https://www.proginosko.com/leechblock/) bu listedeki ücretsiz araçların ilki. Browser tabanlı bir uzantı ve Chrome, Opera, vs. gibi pek çok browserda ekleyebiliyorsunuz. Ancak browser tabanlı olduğu için, örneğin Chrome uzantısı olarak engellediğiniz sayfalar Opera’da açılacaktır. Ayrıca uygulamaların kullanımını engelleyemiyor.

“RescueTime” (https://www.rescuetime.com/) aslen bir dikkat dağıtıcıları engelleme uygulaması değil, zamanınızı planlama uygulaması. Günlük yapmanız gerekenleri belirliyorsunuz, size saatleri geldiğinde hatırlatıyor. Aynı zamanda çalışırkenki alışkanlıklarınızı öğreniyor ve normalde yaptığınızdan farklı davranışlar yaparsanız, mesela YouTube’da arka arkaya farklı videolar izlemek gibi, sizi dikkatinizi toplamanız için uyarıyor. Ancak yine de odaklanmakta zorlanıyorsanız, Focus Session – Odaklanma Dönemi planlayarak dikkat dağıtıcıları engelleyebiliyorsunuz. Raporu sayesinde çalışırken en çok nelerin dikkatinizi dağıttığını öğrenebiliyorsunuz. Mac, Windows ve Android işletim sistemlerinde çalışıyor.

“Forest” (https://www.forestapp.cc/) telefonda geçirdiğiniz zamanın kontrolünü elinize almanız için ideal bir uygulama. Uygulamayı açıp “bir ağaç dikmek istiyorum” butonuna basıyorsunuz. Sonra 25 dakika boyunca telefonunuzu elinize alıp başka bir uygulamayı açarsanız ağacınız ölüyor, açmazsanız kendi ormanınıza bir ağaç daha eklemiş oluyorsunuz. Ücretsiz olarak kullanabilirsiniz, ancak gerçekten de bir ağaç dikilmesini sağlayabildiğiniz ücretli bir versiyonu da var.

Son olarak da Mac kullanıcıları için çok sade fakat güçlü bir uygulama var; “SelfControl”. Sadece bir engellenecekler listesi, saat ayarı ve başlama düğmesi var o kadar. Ancak bir kere başla düğmesine bastığınızda geri almanız artık imkânsız. Uygulamayı kapatsanız da silseniz ve bilgisayarınızı yeniden başlatsanız da belirttiğiniz süre bitinceye kadar kara listenizdeki dikkat dağıtıcılar engellenecektir. Tek yol bilgisayarınıza format atmak. Bu arada bu uygulama ücretsiz. Kendisine hâkim olmakta zorlanan Mac kullanıcıları için yapılmış.

Bu haftalık odaklanmayla ilgili uygulamaları incelemenizi ve size en uygun olanını kullanmaya başlamanızı tavsiye ediyorum. Einstein’ın çok değerli ve yol gösterici olan; “Çok zeki olduğumdan değil, sorunlarla uğraşmaktan vazgeçmediğimden başarıyorum.” sözünde belirttiği gibi, sorunlarla uğraşmak odaklanma gerektiriyor. Bu konuyu çözmeden ilerlemek mümkün değil. Bununla bağlantılı olarak motivasyonun da önemi yadsınamaz ve benim de bu konu üzerine çok sayıda makalem ve konuşmalarımı LinkedIn hesabımda bulabilirsiniz. Önümüzdeki hafta tekrar görüşünceye kadar kendinize odaklanmayı ihmal etmeyin lütfen.

 

Sevgilerimle,

Seda Yekeler